Evlilik uyumu, evlilik doyumu evlilik ilişkilerinin kalitesini göstermektedir (Erberk, Beştepe, Eradamlar, Alpkan, 2005). Kalitesi yüksek olan bir evlilikte eşler arası evlilik uyumu, evlilik doyumu ve iletişim becerilerinde eşler arası yakalanmış iyi uyumlar gözükmektedir. Evlilik uyumu ve evlilik doyumu bazı araştırmacılar tarafından benzer kabul edilerek karıştırılabiliyor. Oysa ki evlilik uyumu ve evlilik doyumu birbirinden ayrı olan iki kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Evlilik uyumunda, eşlerin evlilikleri hakkında bireysel algıları yer almazken, evlilik doyumunda, eşlerin bireysel algıları yer almaktadır. Evlilik uyumu, eşlerin ilişkilerine karşı evliliklerinin niteliğini değerlendirmesidir. Evlilik uyumu eşlerin evliliklerine karşı duyduğu mutluluk ve memnuniyet duygularıdır (Erberk, Beştepe, Eradamlar, Alpkan, 2005). Evlilik doyumu ise eşlerin bilişsel, sosyal, duygusal tinsel, bedensel ihtiyaçlarının giderilip giderilmemesine karşılık evlilikleri hakkındaki öznel algılarıdır (Taşköprü, 2013). Evlilik doyumu ve evlilik uyumu yüksek olan evlilikler sağlıklı bir aile yapısına işaret etmektedir. Evlilik içerisinde oluşan evlilik doyumu ve evlilik uyumu düşüşleri, yok oluşları evlilik birliğine zarar vermektedir. Bu yüzden evlilik doyumu ve evlilik uyumu üzerinde oluşan negatif yönde değişimler, aile birliğini negatif olarak etkilemektedir. Evlilik doyumu ve evlilik uyumu yüksek olan evlilikler sağlıklı evliliklerdir. Sağlıklı olan bir evlilik, sağlıklı bir aile yapısı, sağlıklı bir aile yapısı ise temelleri sağlam bir toplum demektir. Aile danışmanlığının bir rolü de evlilik içerisinde olan eşlerin işlevsizleşen, azalan evlilik doyumlarını işlevli hale getirerek, var olan doyumu yükseltmek ve evlilik içerisinde eşlerin doyum noktalarını keşfetmelerini sağlamaktır.
Evlilik doyumu, eşlerin kendi evlilik ilişkilerine dair öznel değerlendirmeleri olarak tanımlanır (Çetin, 2019). Evlilik doyumu çiftlerin evlilik birlikleri içerisinde duyuşsal, bilişsel, bedensel, sosyal alanlarda ihtiyaç duydukları gereksinimlerinin karşılanmasına yönelik algılarıdır. Bu algının yüksek veya düşük olması evlilik doyumu seviyesini etkilemekte ve bu durum da evliliklerinin sağlıklı ya da sağlıksız fonksiyonlara sahip olmasını tetiklemektedir. Evlilik doyumunun düşük olması eşlere negatif duygular hissettirirken, evliliklerine karşı da olumsuz algıya sahip olmalarına neden olmaktadır. Evlilik doyumunun düşük olması evliliklere karşı negatif etkiler yaratırken, evlilik birliği içerisinde eşler arasında evlilik doyumunun yüksek olması evliliklere olumlu etkiler yaratıp, evliliklerin uzun süre ve sağlıklı olarak devam etmesi üzerinde büyük bir rol oynar. Evlilik doyumu sabit kalan bir doyum değildir. Evlilik birliği içerisinde zaman zaman düşüş gösterirken zaman zaman yükseliş gösterebilmektedir. Evlilik doyumunun yüksek olması, eşlerin gereksinimlerinin karşılanması ve mutlulukları açısından son derece önemli ve bağlantılıdır. Evlilik doyumunun düşük olmasından kaynaklı evliliklerin genellikle boşanma ile sonuçlandığı ve aile üyelerinin bu durumdan olumsuz olarak etkilendiği bir çok araştırmada yer almaktadır (Üncü, 2007). Evlilik doyumu seviyesinin değişimine en büyük etkiyi aile yaşam döngüsü dönemleri içerisinde meydana gelen değişimleri gösterebiliriz. Aile yaşam döngüsü değiştikçe eşlerin rolleri, görevleri, işlevleri, hayat şartları değişmekte bu değişimlerde evlilik doyumu seviyesinin azalıp artmasına neden olabilmektedir. Yapılan bir çok araştırmaya göre evliliğin başında birinci boş yuva döneminde eşlerin evlilik doyumlarının yüksek seviyede olduğu gözlemlenirken, çocukların aileye katılımı ve ergenlikleri dönemleri arasında eşler arası evlilik doyumunun düşüş yaşandığı, çocukların evden ayrılması ve eşlerin emekli olması yani ikinci boş yuva döneminin yaşanmasıyla birlikte eşler arası evlilik doyumunun tekrardan arttığı gözlemlenmiştir. Bu gözlemlerin yanı sıra bazı ailelerde ise değişen yaşam döngüleri içerisinde evlilik doyumu seviyelerinde fazla değişim olmadığı gözlemlenmiştir (Vural Batık ve Kalkan, 2017). Evlilik doyumunun araştırmacılar tarafından tek bir tanımı yapılamamaktır. Evlilik doyumu eşlere özeldir ve eşler arası etkileşime bağlı öznel bir deneyimdir (Özer, 2016). Yapılan araştırmalar sonucunda evlilik doyumunu etkileyen bir çok faktör ortaya konmuştur.
Yararlanılan Kaynaklar:
Erbek, E., Beştepe, E., Akar, H., Eradamlar, N., & Alpkan, R. L. (2005). Evlilik uyumu. Düşünen Adam, 18(1), 39-47.
Taşköprü, M. (2013). Evlilik doyumu ile problem çözme becerileri, stresle başa çıkma ve evlilik süresi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Master's thesis, İstanbul Bilim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.), İstanbul, Türkiye.
Çetin, N. (2019). Beş-altı yaş okul öncesi eğitimi alan çocukların sosyal-duygusal uyumu, anne babaların evlilik doyumu ve ego durumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Master's thesis, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü), Denizli, Türkiye.
Üncü, S. Y. (2007). Duygusal zeka ve evlilik doyumu ilişkisi (Doctoral dissertation, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı (Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı), Ankara, Türkiye.
Vural Batık, M., & Kalkan, M. (2017). Evlilikte Algılanan Sorun Çözme Becerileri ve Evlilik Doyumu. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 6(5).
Özer, E. (2016). Evlilik Doyumu ve Çift İlişkisi. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
